Księga twarzy Marko Dinicia: mocne świadectwo życia Żydów

Księga twarzy Marko Dinicia: mocne świadectwo życia Żydów

Dziś jest wyjątkowy dzień dla austriackiego autora Marko Dinica. Swoją nową powieścią „Księga twarzy”, która znalazła się na długiej liście kandydatów do Niemieckiej Nagrody Książki 2023, przedstawił imponującą pracę, która porusza złożoną historię Żydów w Serbii. Autor, urodzony w 1988 roku w Wiedniu, a dorastający w Serbii, powraca ze swoją drugą publikacją po „Dobrych dniach” z 2019 roku.

Narracja jest zarówno obszerna, jak i głęboka. Na łącznie 464 stronach Dinic opisuje losy społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej, zwłaszcza w czasie okupacji Serbii przez niemiecki Wehrmacht. W powieści szczególnie uwydatniony jest rok 1942, lato fatalne dla ludności żydowskiej. Tego dnia Serbia została ogłoszona „wolną od Żydów”, co stanowiło dramatyczny punkt zwrotny w historii. Generał żydowski donosi, że ukryta przez matkę Olgi cenna Hagada staje się symbolem zachowania dziedzictwa kulturowego.

Bohaterowie powieści

W centrum historii znajdują się Isak Ras i jego matka Olga. Po nagłym zniknięciu Olgi Isak zostaje przygarnięty przez małżeństwo anarchistów, Rosę i Milana. W poszukiwaniu matki i własnej tożsamości Isak przekracza samego siebie. Na uwagę zasługuje także postać Mirko Dinica, serbskiego urzędnika i współpracownika, który pełni rolę arcy-złoczyńcy. To idzie w parze z innymi głównymi tematami, takimi jak rewizjonizm historyczny i pamiętanie o ciemnych rozdziałach przeszłości.

Struktura narracyjna powieści jest szczególna: zawiera osiem rozdziałów różniących się stylistycznie, przedstawiających różne perspektywy i zabierających czytelnika w poruszającą emocjonalnie podróż. Spotykamy tu nie tylko ludzkie losy, ale także odniesienia literackie, które podkreślają głębokie zakorzenienie Dinica w tradycji literackiej.

Kawałek historii

Mówiąc metaforycznie, akcja przenosi się nie tylko geograficznie, ale także czasowo, z powrotem do epoki, w której społeczność żydowska w Serbii musiała dokonać trudnego zwrotu. Historia Żydów w Serbii sięga czasów rzymskich, ale szczególnie tragicznie przybrała obrót w kontekście II wojny światowej. Jak z artykułu na Wikipedia pokazuje, że z 82 500 Żydów w Jugosławii Holokaust przeżyło jedynie 14 000. Fakty te leżą u podstaw tła historycznego, które Dinic wykorzystuje w swojej pracy.

Książka ukazuje brutalne wydarzenia i różne perspektywy bohaterów i często nazywana jest literaturą pamiętnikową. Mimo że fabuła jest trudno dostępna na kilku poziomach, pozostaje ona niezbędnym wkładem w przetwarzanie historii. W kraju naznaczonym dyskryminacją i prześladowaniami twórczość Dinica to coś więcej niż tylko książka – to próba zachowania zbiorowej pamięci i tożsamości.

„Księga twarzy” wydawana jest przez wydawnictwo Zsolnay i kosztuje 28 euro. Dzieło to jest nie tylko odkryciem literackim, ale także potężnym wezwaniem do refleksji nad przeszłością i jej wpływem na teraźniejszość. Należy mieć nadzieję, że Dinic swoją powieścią dotrze do wielu czytelników i wniesie istotny wkład w dyskusję o Holokauście i jego następstwach.